Το πρόσχημα της κοινωνικής πολιτικής σε βάρος του περιβάλλοντος

Το πρόσχημα της κοινωνικής πολιτικής σε βάρος του περιβάλλοντος.

Κοινωφελή έργα σε ελεύθερους κοινοχρήστους χώρους πρασίνου; Όχι ευχαριστώ!

Το Αιγάλεω είναι ένας δήμος της Δυτικής Αθήνας κυρίως με εργατικό πληθυσμό (Στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ: 1991: 78.563, 2001: 77.917, 2011: 69.660). Παλαιότερα ήταν βιομηχανική περιοχή, στις εγκαταστάσεις της οποίας εργάζονταν, κυρίως, οι κάτοικοι. Ακόμα πιο παλιά υπήρχαν περιβόλια (τις δεκαετίες 60, 70) αφού το Αιγάλεω βρίσκεται, στο μεγαλύτερο τμήμα του, στην δυτική όχθη του Κηφισού ποταμού. Σήμερα είναι αστική περιοχή με τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις να έχουν περιοριστεί στην περιοχή του Ελαιώνα και γύρω από την Εθνική οδό, όπως είναι σήμερα, μετά την κάλυψη του Κηφισού. Το Αιγάλεω δεν έχει πρόσβαση σε ορεινούς όγκους αφού περιβάλλεται από αστικούς δήμους (Χαϊδάρι, Περιστέρι, Αγ. Βαρβάρα, Αθήνα, Κορυδαλλός, Νίκαια, Ρέντη), ενώ διασχίζεται από τουλάχιστον πέντε οδικούς άξονες υψηλής όχλησης (Εθνική οδός Αθηνών-Λαμίας, Λεωφόρο Αθηνών. Ιερά Οδό, Θηβών, Πέτρου Ράλλη).

Στο βόρειο τμήμα του δήμου, μεταξύ Λ. Αθηνών, Ιεράς Οδού και Θηβών, και κοντά στα σύνορα με το Περιστέρι, λειτούργησε εργοστάσιο που κατασκεύαζε πυρίτιδα, πυρομαχικά και όπλα από το 1874 έως το 1970 στο χώρο που είναι σήμερα γνωστός ως Μπαρουτάδικο ή Πυριτιδοποιείο. Μετά το σταμάτημα της λειτουργίας του εργοστάσιου το 1970 ο χώρος, έκτασης περίπου 380 στρεμμάτων, πέρασε στο δημόσιο και κυρίως στο δήμο Αιγάλεω και κατοχυρώθηκε σαν χώρος πρασίνου. Το Μπαρουτάδικο είναι το μεγαλύτερο αστικό άλσος της Δυτικής Αθήνας, αντίστοιχο του Εθνικού Κήπου, του Πεδίου του Άρεως κλπ. (Εικ. 1) και με ιδιαίτερη σημασία για την συμμετοχή του στην διαμόρφωση των περιβαλλοντικών συνθηκών κυρίως των υποβαθμισμένων δυτικών συνοικιών αλλά και για το σύνολο του λεκανοπέδιου λόγω της έκτασής του. Η σημασία του γίνεται ακόμα μεγαλύτερη μετά την υποβάθμιση των περιβαλλοντικών συνθηκών του λεκανοπέδιου μετά την καταστροφική πυρκαγιά που έπληξε τον βιότοπο της Πάρνηθας τα τελευταία χρόνια.

Εικ. 1. Τμήμα του Λεκανοπέδιου από το Google. Οι αριθμοί με κόκκινο χρώμα αντιστοιχούν σε: 1. Μπαρουτάδικο, 2. Εθνικός Κήπος, 3. Πεδίο Άρεως, 4. Όρος Αιγάλεω, 5. Γεωπονικό Παν/μιο, 6. Φιλοπάππου, 7. Λυκαβητός, 8. Τουρκοβούνια, 9. Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου.

Ήδη από την αρχή της παραχώρησής του άρχισαν οι τάσεις «αξιοποίησης» του χώρου για «κοινωφελή» έργα (Εικ. 2). Το πρώτο μεγάλο πλήγμα στο χώρο ήταν η κατασκευή των σημερινών ΑΤΕΙ Αθηνών (τότε ΚΑΤΕΕ το 1977). Αργότερα συνεχίστηκε η «αξιοποίηση» με την κατασκευή σχολείων, αθλητικών κέντρων, εγκαταστάσεων του ΟΑΕΔ, Δημοτικού Θεάτρου, κλπ. Το αποτέλεσμα αυτών των πρακτικών είναι να έχει μειωθεί το χώρος περίπου στο μισό!!! Οι «κοινωφελείς» αυτές πολιτικές ασκήθηκαν από όλες τις διοικήσεις του δήμου από τη μεταπολίτευση και μετά.

Εικ. 2. Ο χώρος του Μπαρουτάδικου όπως φαίνεται από το Google. Οι αριθμοί με κίτρινο χρώμα αντιστοιχούν σε: 1. ΑΤΕΙ Αθήνας, 2. Σχολεία, 3. Σχολή του ΟΑΕΔ, 4. Δημοτικό Θέατρο, 5. Αθλητικοί χώροι, 6. Αναψυκτήριο, 7. Πατινάζ. Πρέπει να σημειωθεί ότι τα μισά σχολεία που περιβάλουν το χώρο του Μπαρουτάδικου δεν λειτουργούν σήμερα λόγω συγχωνεύσεων.

Σήμερα επιδιώκεται να μπει και άλλο τσιμέντο σε έναν από τους χώρους του Μπαρουτάδικου (το λεγόμενο Πατινάζ) με το πρόσχημα της «κοινωφελούς» πολιτικής. Το σχέδιο της σημερινής διοίκησης είναι η ανέγερση βρεφονηπιακού σταθμού σε οικόπεδο που κατά τη διοίκηση είναι εκτός άλσους, άρα δεν εκποιείται κατ’ αυτούς χώρος πρασίνου.

Ο εν λόγω χώρος είναι προέκταση του Μπαρουτάδικου (Εικ. 3), είναι χώρος πρασίνου, δεντροφυτεμένος και δεν έχει διακριτά όρια με το άλσος. Ο λαός του Αιγάλεω και όχι μόνο, χρησιμοποιεί τον χώρο ως χώρο αναψυχής, πολιτιστικών δραστηριοτήτων, συνάθροισης, παιχνιδιού των παιδιών, κλπ για πάνω από 30 χρόνια, ενώ με πρωτοβουλίες των κατοίκων ο χώρος φροντίζεται, καθαρίζεται και προστατεύεται ως ελεύθερος χώρος πρασίνου.

Η ομόφωνη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου για την ανέγερση του βρεφονηπιακού σταθμού προκάλεσε την αντίδραση των κατοίκων αφού η υλοποίησή του θα προσθέσει τσιμέντο (ο σχεδιασμός προβλέπει 600 τ.μ. κτίσματος σε 1100 τ.μ. οικοπέδου) στην περίμετρο του άλσους που είναι ήδη τσιμεντοποιημένη από τα «κοινωφελή» δημοτικά έργα.

Έγινε απόπειρα να ξεκινήσει το έργο στις 8 Μαρτίου 2012 με τους κατοίκους να μπαίνουν μπροστά στις μπουλντόζες για να μην ξεκινήσουν το καταστρεπτικό τους έργο. Στις 10 Σεπτεμβρίου 2012 η δημοτική αρχή κάλεσε τα ΜΑΤ στην προσπάθειά της να εγκατασταθεί ο εργολάβος και να ξεκινήσουν τα έργα χωρίς όμως αποτέλεσμα λόγω της συνεχιζόμενης αντίδρασης των κατοίκων.

Εικ. 3. Ο χώρος του Πατινάζ όπως φαίνεται από το Bingmapsστον οποίο η δημοτική αρχή θέλει να φτιάξει βρεφονηπιακό σταθμό.

Όλο αυτό το διάστημα συνεχίζονται οι αντιδράσεις των κατοίκων με ανοικτές συνελεύσεις, παρεμβάσεις στο δημοτικό συμβούλιο, πορείες στην περιοχή και περιφρούρηση της περιοχής για να μην επιτρέψουν την υλοποίηση του έργου.

Λόγω της αντίδρασης των κατοίκων το έργο δεν έχει ξεκινήσει. Οι δημοτικές αρχές, όμως, επιχειρούν να υπερβούν τις αντιδράσεις με το τέχνασμα του «δημοψηφίσματος». Επειδή για νομοτεχνικούς λόγους δεν μπορεί να γίνει δημοψήφισμα, προσπαθούν να βαφτίσουν δημοψήφισμα το μάζεμα υπογραφών, από περιορισμένο τμήμα του δήμου, και με ψευδή διλλήματα του τύπου «θέλετε να γίνει βρεφονηπιακός σταθμός;».

Το άλσος, όμως, δεν αφορά μόνο δύο συνοικίες της περιοχής, για τις ανάγκες των οποίων προβλέπεται ο βρεφονηπιακός σταθμός, αλλά το σύνολο των κατοίκων του Αιγάλεω αλλά και της Δυτικής Αθήνας και του λεκανοπέδιου γενικότερα, αν αναλογιστεί κανείς τις σημερινές περιβαλλοντικές συνθήκες και τη σημασία των ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων πρασίνου.

Η απόπειρα να φτιαχτεί ο βρεφονηπιακός σταθμός, πιθανόν δεν εντάσσεται στα πλαίσια «κοινωφελούς» πολιτικής (ακόμα και σε αυτή την περίπτωση η αντίδραση θα ήταν η ίδια, όχι γιατί δεν υπάρχει ανάγκη κοινωφελών έργων, αλλά γιατί αυτά δεν μπορεί να γίνονται σε βάρος του περιβάλλοντος) αλλά στα πλαίσια αξιοποίησης του Mπαρουτάδικου (έκθεση ΙΣΤΑΜΕ) όπου αναφέρεται σαν ένα από τα «φιλέτα προς αξιοποίηση μαζί με το Ελληνικό και άλλους χώρους...

Δημιουργείται όμως ένα τεράστιο ερωτηματικό για την στάση των δημοτικών παρατάξεων της αριστεράς, οι οποίες έχουν συμφωνήσει ομόφωνα στην κατασκευή του έργου. Άραγε έχει μεγαλύτερη σημασία η προστασία του περιβάλλοντος στην Κερατέα, στις Σκουριές, στο Ελληνικό και όπου αλλού από ότι στο Αιγάλεω;

Απρίλης 2013

Δημήτρης Θεοχάρης

Γεωλόγος